Kosten van psychische aandoeningen geschat op €5.630 per persoon
In Nederland worden de jaarlijkse extra kosten voor mensen van 18 tot en met 75 jaar met een stemmings-, angst-, middelenstoornis of ADHD geschat op gemiddeld €5.630 per persoon. Dit is gebaseerd op gegevens van NEMESIS, een grootschalig landelijk onderzoek naar het voorkomen van psychische aandoeningen. Vergeleken met twaalf jaar geleden zijn de totale kosten ongeveer gelijk gebleven. Het extra zorggebruik dat gepaard gaat met het hebben van een psychische aandoening is wel iets gedaald.
Extra kosten bij stemmingsstoornissen het hoogst
Berekeningen van kosten op basis van de NEMESIS-3-studie (2019-2022) tonen aan dat de jaarlijkse extra kosten per persoon met een psychische aandoening in Nederland gemiddeld €5.630 bedragen. Voor 2022 worden de totale kosten voor de Nederlandse bevolking (18-75 jaar) geschat op ongeveer €18,8 miljard. Deze kosten bestaan uit zorgkosten, maar ook uit reiskosten en kosten die ontstaan doordat iemand niet of minder goed kan werken of functioneren tijdens dagelijkse activiteiten. De kosten zijn berekend voor vier typen veelvoorkomende aandoeningen: stemmingsstoornissen, angststoornissen, middelenstoornissen en ADHD.
Stemmingsstoornissen brengen jaarlijks gemiddeld de hoogste extra kosten per persoon met zich mee, namelijk €6.088. Hierop volgen angststoornissen (€3.663) en middelenstoornissen (€3.601), die gemiddeld ongeveer evenveel extra kosten met zich meebrengen.
Nieuw is ook de kostenberekening voor ADHD; volwassenen met ADHD hebben gemiddeld €4.405 aan extra kosten per jaar.
Zorggebruik is iets gedaald
Als we een vergelijking maken met twaalf jaar geleden, zien we dat de jaarlijkse extra kosten voor het hebben van een psychische aandoening grotendeels gelijk zijn gebleven. Opvallend is dat het gemiddelde extra zorggebruik per persoon met een psychische aandoening is gedaald. Het aandeel van de gespecialiseerde geestelijke gezondheidszorg nam af, terwijl het gebruik van de huisarts juist iets hoger uitviel.
Werkverzuim en verminderde werkprestatie grootste kostenpost
Tussen 2019 en 2022 komt onder volwassen Nederlanders veruit het grootste deel van de kosten voort uit productiviteitsverlies, zoals ziekteverzuim en verminderde prestatie op het werk (tussen 61% en 85%, afhankelijk van de aandoening). Vergelijken we deze cijfers met 12 jaar geleden dan zien we een lichte toename van de kosten door verminderde werkprestatie bij mensen met een psychische aandoening: van circa 84% van de totale kosten in 2007–2009 naar 89% in 2019–2022.
Investeren in preventie
Deze studie laat zien dat de extra kosten van psychische aandoeningen aanzienlijk zijn, en dat deze niet alleen met effectieve en (kosten)efficiënte zorg kunnen worden teruggedrongen. Preventie speelt hierin een cruciale rol: het kan voorkomen dat zorgkosten ontstaan en draagt bij aan het beperken van werkverzuim en verminderde werkprestatie. Omdat juist in de werkomgeving veel kosten worden gemaakt, is het van belang zowel het ontstaan van psychische aandoeningen te voorkomen als mensen met een psychische aandoening optimaal te ondersteunen in hun arbeidsparticipatie.
Meer lezen
- Bron: Kosten van psychische aandoeningen geschat op gemiddeld €5.630 per persoon - Trimbos-instituut
- Meer informatie over de studie en eerste resultaten van NEMESIS-3 zijn te vinden op de website en uitgebreider beschreven in een internationaal wetenschappelijk paper.