Uitspraak van de maand augustus: schending van beroepsgeheim

Een cliënt diende een klacht in tegen een psychotherapeut en zijn echtgenote, eveneens psychotherapeut, die samen een psychotherapiepraktijk voeren. De vrouw is ook werkzaam bij een instelling voor gespecialiseerde ggz. In de loop van de behandeling komt de echtgenote van de cliënt als psycholoog te werken bij dezelfde ggz-instelling. De cliënt heeft laten weten dat hij dit complex maar niet onoverkomelijk vindt, mits zijn traject hiervan gescheiden blijft. Dit verloopt echter niet zoals toegezegd. Tegen de behandelaar en zijn vrouw wordt een klacht ingediend bij het regionaal tuchtcollege voor de gezondheidszorg.

Situatie
Van februari 2020 tot december 2021 was de cliënt bij de psychotherapeut/klinisch psycholoog in behandeling voor depressie en gevoelens van minderwaardigheid. De behandeling bestond uit cognitieve gedragstherapie en schematherapie. Vanaf oktober 2021 laat de cliënt zijn behandelaar weten dat het niet goed met hem gaat: hij ervaart minder draagkracht en een toename van klachten, zoals depressieve gevoelens, spanningsklachten, herbelevingen en emotionele instabiliteit. De psychotherapeut/klinisch psycholoog verklaart deze klachten als behorend bij het proces dat de cliënt doormaakt als gevolg van de therapie. In december 2021 schrijft de cliënt zijn behandelaar een brief waarin hij aangeeft de behandeling te beëindigen. De psychotherapeut/klinisch psycholoog reageert niet op deze brief. Hierna vraagt de cliënt om zijn dossier. Vervolgens stelt de echtgenote/collega van de psychotherapeut/klinisch psycholoog een concept-afsluitbrief op voor de huisarts van de cliënt. 

Klachtonderdelen
De klacht bestaat uit de volgende klachtonderdelen:

T.a.v. de psychotherapeut/ klinisch psycholoog:
a) het aanrichten van schade door niet serieus nemen van de signalen van de cliënt dat de therapie te intens was;
b) geen oog hebben voor de context en de valkuilen van de cliënt;
c) niet willen reflecteren op de overdracht en tegenoverdracht die plaatsvond;
d) in het geheel niet reageren op het onderbouwde verzoek om de behandelrelatie te beëindigen, waardoor de patronen en thema’s van de cliënt werden bevestigd;
e) onzorgvuldige dossiervoering: niet afsluiten van het dossier en het sturen van een suggestieve brief naar de huisarts, waarin de reden die de psychotherapeut noemt voor de beëindiging van de therapie niet overeenkomt met de boodschap van de cliënt;
f)  schending van het geheimhoudingsplicht door gegevens over de behandeling te delen met zijn echtgenote, terwijl hij wist dat daar geen toestemming voor was gegeven.

T.a.v. de echtgenote van de psychotherapeut/klinisch psycholoog eveneens psychotherapeut/klinisch psycholoog:

a) het maken van inbreuk op zijn privacy door zich toegang te verschaffen tot zijn dossier;
b) vermenging van rollen door aanwezig te zijn bij de in intervisie ingebrachte casus over de cliënt en zijn echtgenote en hier een verslag van te maken, terwijl zij een collega is van de echtgenote van de cliënt en met haar samenwerkt.

Overwegingen en oordeel college
Het tuchtcollege constateert dat de psychotherapeut/klinisch psycholoog onvoldoende blijk heeft gegeven van reflectie op de overdracht en tegenoverdracht die in de therapie plaatsvond. Aanvankelijk heeft hij gekozen voor de rol van steunende vader, maar vanuit zijn persoonlijke overtuiging is hij opgeschoven naar die van de veeleisende ouder, die de cliënt nogal dwingend voorschreef wat hij zou moeten doen. Het college stelt dat het gebrek aan zelfreflectie en  respect voor de persoonlijke levenssfeer van de cliënt en zijn echtgenote, ernstige inbreuken op de professionele verplichtingen vormen. Net als het negeren van zijn signalen over het effect van de behandeling op de probleembeleving en het gebrek aan inzicht in de implicaties van het beroepsgeheim.

Het is het college duidelijk geworden dat er geen sprake is van een incident: zowel de behandelend psychotherapeut/klinisch psycholoog als zijn collega/echtgenote hebben structureel een zorgwekkend gebrek aan inzicht in de reikwijdte van het beroepsgeheim dat zij over en weer jegens elkaar hebben en schaden daarmee de privacy van hun beider cliënten en andere betrokkenen. De klacht wordt vrijwel geheel gegrond verklaard.

Maatregelen
Gelet op de aard en de ernst van het handelen, niet reageren op de beëindigingsbrief, onzorgvuldige dossiervoering, schenden van de geheimhoudingsplicht door zijn collega/echtgenote de brief aan de huisarts te laten schrijven, het gebrek aan respect voor de persoonlijke levenssfeer van de cliënt en gebrek aan zelfreflectie én de bescherming van eventuele toekomstige cliënten, wordt door het tuchtcollege de maatregel van voorwaardelijke schorsing voor de duur van drie maanden met een proeftijd van twee jaar opgelegd aan de behandelend psychotherapeut/klinisch psycholoog.

Het tuchtcollege oordeelt dat de echtgenote van de behandelend psychotherapeut/klinisch psycholoog onbetamelijk heeft gehandeld door uitgebreid kennis te verkrijgen van de problematiek van de cliënt en de afsluitbrief aan de huisarts op te stellen. Zij krijgt als maatregel een berisping.

• Maatregel: voorwaardelijke schorsing voor de duur van drie maanden met een proeftijd van twee jaar opgelegd voor behandelend psychotherapeut/klinisch psycholoog. Voor echtgenote, tevens psychotherapeut/klinisch psycholoog maatregel een berisping.
• Data behandelend psychotherapeut/klinisch psycholoog, uitspraak: 28-05 2024, m.b.t. de echtgenote, tevens psychotherapeut/klinisch psycholoog, uitspraak 29-05 2024, Regionaal Tuchtcollege voor de Gezondheidszorg Amsterdam.
• Lees hier de uitspraak behandelend psychotherapeut/klinisch psycholoog
  Lees hier de uitspraak echtgenote, tevens psychotherapeut/klinisch psycholoog

Andere ‘Uitspraken van de maand’ waarbij sprake is van schending beroepsgeheim

• Uitspraak van de maand juni 2024
• Uitspraak van de maand februari 2023: berisping na sturen informatie aan rechtbank

Over de rubriek

In 'de uitspraak van de maand' geven we een korte samenvatting van een tuchtzaak die recent of soms al wat langer geleden door het tuchtcollege is behandeld. De uitspraken kunnen een voorbeeldfunctie hebben en dienen als leidraad voor beroepsmatig handelen in situaties die vaker voorkomen. U kunt de zaken gebruiken bij intervisie of zelf uw kennis van beroepsethiek op een bepaald gebied vergroten.

• Alle uitspraken zijn terug te vinden op onze website en alleen zichtbaar voor leden na inloggen op de ledennet.

• De Beroepscode voor psychotherapeuten (2018) (pdf) is een onmisbare leidraad voor het beroepsmatig handelen van iedere psychotherapeut. Door aanpassingen in wet- en regelgeving hebben we enkele wijzigingen Beroepscode (pdf) op een een rij gezet