In het hoofd van de dokter

Na mijn vakantie kwam ik er al snel achter dat ik onbewust toch de uiterst naïeve illusie had gekoesterd dat alles weer gewoon zou zijn. Maar helaas, al snel nadat ik terugkeerde uit de Ardennen zat ik weer te kijken naar een persconferentie van Mark Rutte.

Besmetting
En direct was er ook een besmetting op onze praktijk. Dat gaf onrust en schuldgevoel naar collega’s en cliënten. En voor de betrokkenen was er de vraag: ‘to test or not to test’. Richtlijn van de overheid, het RIVM en GGD erbij. Wie was langer dan 15 minuten bij deze collega in 1 ruimte geweest? Moest ik nu weer thuis gaan werken en me 14 dagen gedeisd houden? Dat bleek niet nodig. Met extra handen wassen, in de elleboog niezen en 1,5 meter afstand houden kon ik, zolang ik geen klachten had, gewoon verder gaan met face to face werken en ook ’face to face leven’.

Verstoord 
Toch nam de onzekerheid de overhand. Voel ik wat? Is dat echt keelpijn? Of verbeeld ik het me? Zal ik toch maar weer even temperaturen? En overleggen met het gezin? En wat willen de mensen met wie ik samenwerk? En wat vinden mijn cliënten, van wie er veel ook somatische klachten hebben? Het leek me niet gepast hen pas in de praktijk de keuze te laten of ze mij wel face to face wilde zien of liever hadden willen beeldbellen. En zo werd het ritme wat zich had gevormd toch weer verstoord.

In het hoofd van de dokter
Een jonge documentairemaakster, Juul op den Kamp, liet mij haar documentaire in wording zien: ‘In het hoofd van de dokter’. In de film zien we de onmacht van de zorgprofessionals. De onzekerheid, de situatie waar geen richtlijn of protocol voor is maar waarvan wel verwacht wordt dat we het opvangen, het is in de documentaire allemaal indringend verbeeld en verwoord. Voor het eerst kwamen de grenzen van de zorg wel heel snel en heel duidelijk op de zorgverleners af. En de rest kon alleen maar klappen ter ondersteuning.

Genezen of zorg verlenen
In onze gesprekken na het bekijken van haar documentaire spraken Juul en ik over de verwarring tussen genezen en zorg verlenen. Want het lijkt wel of men zorg zegt maar genezing verwacht. Dit legt een enorme druk op al het personeel dat werkzaam is in zorginstellingen. Immers als je dient te genezen dan faal je als er teveel mensen niet beter worden of komen te overlijden. Als je goede zorg dient te leveren dan kan dat bij iedere ziekte en in alle fasen van de ziekte.

Geneesverzekeraars
Ik heb vaak het gevoel dat de zorgverzekeraars eigenlijk geneesverzekeraars zijn geworden. Van de zorg wordt het product ‘genezing’ verwacht, ook in de ggz. Terwijl goede zorg juist datgene is wat de pijn draaglijk maakt, wat het lijden verzacht en wat je helpt je te verzoenen met het noodlot. Genezen is mooi als het kan. Maar goede zorg lijkt mij de basis om te leren accepteren dat het leven vaak is wat het is. En bijvoorbeeld dat een psychische kwetsbaarheid een gegeven blijft.

Oncontroleerbaar
Corona confronteert met het oncontroleerbare van het leven. We kunnen proberen te genezen maar we dienen te allen tijde goede zorg te blijven leveren. Als behandelaar in de ggz zeg ik soms dat ik een ‘fysiotherapeut van de geest’ ben. We gaan samen kijken wat er niet lekker loopt, waar dat door veroorzaakt wordt en of dat op te lossen is. Maar we kijken vooral ook of we dat wat goed gaat, kunnen versterken, zodat dat je kan beschermen tegen je zwakke plekken.

Ik wil en kan niet verantwoordelijk zijn voor het moeten genezen, dan kan ik alleen maar falen. Het leven gaat toch zijn eigen gang. De vraag is veeleer hoe je daar goed mee om kan gaan zodat je niet omvalt.