De rekkelijken en de preciezen

Het was even wennen zowel voor de cliënten als voor de behandelaars. Maar er is zowaar al weer sprake van een nieuwe routine. De wc’s zijn gewoon open en de looproute wordt braaf gevolgd. We maken ons zelfs al weer druk over andere zaken zoals de warmte in het gebouw. We hebben een plat zwart dak en een lange wand met ramen op het zuiden…..  business as usual. De handcrème die ik kreeg voor Moederdag komt goed van pas. Handen ontsmetten, stoelen afnemen, handen wassen. Mijn handen doen me denken aan mijn allereerste smetvreescliënt.  

Rekkelijken
Veel van mijn cliënten hebben een somatische aandoening. Ik werk onder andere met een jong stel waarvan hij dominee is. Zijn partner heeft alle reden om thuis te blijven omdat ze tot de risicogroep behoort. Zij kwamen met een voor mij onverwachte observatie. ‘Tja,’ zei hij, ‘in elk geloof heb je rekkelijken en preciezen. En zo is het ook bij het geloof hoe om te gaan met covid.’ Om het leven een beetje leefbaar te houden hadden zij geleerd om zich bij de rekkelijken te scharen. Angst was al langer hun metgezel, maar niet hun gids en zeker niet hun cipier.

Vuur 
Eerder die week volgde ik een inspirerende webinar van Esther Perel, die vier thema’s besprak:

• Schokkende gebeurtenissen als relationship accelerator;
• Omgaan met verlies rouw en de dood;
• Omgaan met verschillende coping-stijlen;
• Plezier ervaren en het leven vieren in tijden van crisis.

Ik herken deze thema's heel goed bij mijn cliënten die getroffen zijn door een levensbedreigende ziekte of een ziekte die veel verlies met zich meebrengt. De bedreigende verandering, met alle bijbehorende emoties zet het vuur aan onder de relatie. Soms betekent dit opwarming, soms ook overkoken of aanbranden.

Steun
In een voortkabbelende wereld, kabbelen de meeste relaties mee. Maar ten tijde van een crisis zoek je steun bij elkaar, heb je elkaar nodig. En dan doet het juist zo’n pijn als je elkaar lijkt mis te lopen. Het verlies van de lichamelijk onschendbaarheid vraagt om erkenning en rouw. Wat is de relatie van dit verlies met de dood? Is het een voorbode voor iets wat op korte termijn gaat gebeuren? Of is het alleen een waarschuwing en is de dood nog ver, in de verdere toekomst? Kan je er met elkaar over spreken? Wil je elkaar beschermen? Of loop je daarmee het risico juist uit contact te raken?

Coping- stijlen
En nu met covid zag ik het ook buiten de therapiekamer. Ook bij collega’s. Vind je elkaar bij deze stress? Of gaat dat wat een eerst beetje irriteerde nu heftig schuren? Hoe reageer je op je zieke collega? Op je zorgen omtrent je kwetsbare collega? Mag je je er ‘tegenaan bemoeien’ of passeer je daarmee de grens tussen werk en privé? En last but not least, hoe ga je om met de verschillende coping- stijlen?

Plan
Wat doe je me de oudere generatie die rustig gaat winkelen, terwijl de wereld nu juist op slot ging om hen te beschermen? Moet je nou echt je schoonouders huisarrest gaan geven? Wat doe je met anderen? Vrienden, buren en familie? Ten tijde van een crisis krijgen die coping-stijlen iets onverzettelijks. Als de wereld niet onder druk staat, kan ik nog wel eens grinniken om mijn eigen doen en denken: elk plan lijkt beter dan geen plan. En indien nodig pas ik het plan gewoon bliksemsnel aan. Dit kan nog weleens botsen met anderen die meer beschouwend zijn en willen afwachten, graag alle opties willen openlaten. Terwijl ik die opties graag even op een rijtje zet en dan alvast de eerste wil gaan onderzoeken.

Never waste a good crises
Het vierde thema van Esther Perel gaat over lichtheid, humor en levenslust. En juist hier denk ik aan mijn cliënten. Aan die dame in de rouw, die om de dag ging fietsen. Zij vulde haar thermosfles met koffie en zocht iemand op die er zelf niet op uit kon. Op die manier kon ze fijne gesprekken voeren over haar overleden man. Ik denk aan de jongen met getransplanteerde longen, die zich na de eerste paniek realiseert dat alle mensen zich nu eigenlijk zo gedragen dat het voor hem nu juist veiliger is. En ik denk aan de vrouw die al jaar en dag haar baas probeert te overtuigen dat thuiswerken echt prima kan en nu stralend zegt: ‘eindelijk, niet meer dat geworstel om mijn lichaam op een andere werkplek te krijgen!’  En natuurlijk aan de ‘rekkelijken', het jonge stel dat altijd op zoek is naar wat wel kan, natuurlijk binnen de grenzen van de mogelijkheden.

Never waste a good crisis.